Thạch Lam – Người kể chuyện nhẹ nhàng mà thấm sâu
1. Một phong cách rất riêng trong văn học Việt
Thạch Lam (1910–1942) là một nhà văn thuộc nhóm Tự Lực Văn Đoàn, nhưng lại có phong cách hoàn toàn khác biệt. Trong khi những người bạn cùng nhóm thường hướng đến sự sắc sảo, hiện đại, đôi khi mang tính mỉa mai, thì Thạch Lam lại chọn cho mình con đường lặng lẽ, tinh tế và đầy nhân hậu.
Ông không kể về những biến cố lớn, không xây dựng những nhân vật “vĩ đại”. Thay vào đó, Thạch Lam viết về những người phụ nữ tần tảo, những đứa trẻ thiệt thòi, những cảnh đời mòn mỏi trong chốn thị thành. Nhưng điều đặc biệt là: càng nhẹ nhàng, văn ông càng thấm sâu.
2. Những truyện ngắn giàu cảm xúc
Tập truyện “Gió đầu mùa” và “Hai đứa trẻ” là minh chứng rõ nét cho tài năng của Thạch Lam. Trong “Hai đứa trẻ”, ánh sáng leo lét nơi phố huyện nghèo, tiếng trống thu không, đoàn tàu đêm… đều là những hình ảnh gây xúc động. Truyện dường như không có cốt truyện rõ ràng, nhưng người đọc vẫn nhớ mãi cái buồn man mác và sự lặng lẽ đến nao lòng.
“Nhà mẹ Lê”, “Dưới bóng hoàng lan”, “Sợi tóc”… đều là những truyện ngắn đậm chất đời sống, được viết bằng cái nhìn yêu thương và giàu trắc ẩn. Thạch Lam không chỉ viết văn, ông “nhẹ tay nâng niu” từng phận người bé nhỏ.
3. Văn học nhân đạo và sâu sắc
Thạch Lam luôn đứng về phía những con người yếu thế. Ông không đả kích gay gắt, nhưng cũng không tránh né hiện thực. Văn ông giống như ánh sáng nhẹ nhàng len vào góc khuất của tâm hồn, để ta thấy những điều rất thật – đói nghèo, cô đơn, mỏi mệt – nhưng không tuyệt vọng.
Ông từng viết: “Văn chương là sự canh gác lương tâm xã hội.” Đó là lý do các tác phẩm của ông luôn chứa đựng giá trị nhân văn cao đẹp, khơi gợi sự đồng cảm và hướng thiện.
4. Một đời ngắn ngủi nhưng để lại dấu ấn sâu đậm
Thạch Lam mất khi mới 32 tuổi vì bệnh lao, để lại niềm tiếc thương lớn. Tuy thời gian sáng tác ngắn ngủi, nhưng ông đã kịp để lại dấu ấn độc đáo trong dòng văn học hiện đại Việt Nam. Văn chương Thạch Lam như một bản nhạc trầm buồn, nhưng lay động tận sâu trong tâm hồn.
