Tô Hoài – Nhà văn của tuổi thơ và miền núi Tây Bắc
1. Một đời viết dài và bền bỉ
Tô Hoài, tên thật là Nguyễn Sen, sinh năm 1920 và mất năm 2014. Ông có một sự nghiệp viết lách trải dài hơn 70 năm – một con số đáng nể với bất kỳ cây bút nào. Ông vừa là nhà văn, vừa là nhà báo, vừa tham gia nhiều hoạt động văn nghệ, chính trị. Nhưng trên hết, ông là người kể chuyện tài tình, một “người ghi chép” trung thực về đời sống, đặc biệt là về tuổi thơ và vùng núi Tây Bắc.
2. Dế Mèn phiêu lưu ký – Hành trình tuổi thơ
Nếu hỏi ai là nhà văn gắn liền với tuổi thơ Việt Nam, cái tên Tô Hoài chắc chắn được nhắc đến đầu tiên. “Dế Mèn phiêu lưu ký” ra đời từ năm 1941 nhưng đến nay vẫn là một trong những tác phẩm thiếu nhi hay nhất, được dịch ra nhiều thứ tiếng.
Dế Mèn, từ một cậu nhóc kiêu ngạo, thích thể hiện, đã trải qua nhiều biến cố để trưởng thành. Hành trình đó không chỉ dành cho trẻ em, mà cả người lớn cũng thấy mình trong đó – cái tôi non trẻ, những bài học đầu đời, sự thức tỉnh về lòng trắc ẩn và tinh thần trách nhiệm.
3. Tây Bắc – nơi khơi nguồn cảm hứng
Tác phẩm “Vợ chồng A Phủ” là một trong những truyện ngắn đặc sắc nhất viết về đồng bào dân tộc miền núi. Qua nhân vật Mị và A Phủ, Tô Hoài không chỉ phản ánh sự áp bức của cường quyền, mà còn làm nổi bật khát vọng sống, ý chí vùng lên của con người.
Những trang viết của ông không tô hồng, nhưng cũng không u tối. Ông kể chuyện bằng cái nhìn nhân hậu, yêu thương, tôn trọng những con người nhỏ bé trong xã hội. Phong tục, văn hóa, cuộc sống của các dân tộc thiểu số hiện lên sống động, như thể chính người viết là người trong cuộc.
4. Phong cách viết gần gũi, sinh động
Tô Hoài có khả năng kể chuyện một cách tự nhiên như đang trò chuyện với bạn đọc. Câu văn của ông mộc mạc, giản dị nhưng giàu hình ảnh và cảm xúc. Ông không triết lý dài dòng, không lên giọng đạo đức, nhưng vẫn khiến người đọc hiểu và cảm sâu sắc những điều ông muốn nói.
Ông từng chia sẻ: “Tôi không làm văn chương, tôi chỉ kể chuyện.” Nhưng chính vì “chỉ kể chuyện” mà ông lại trở thành nhà văn lớn – vì không ai kể đời thường mà sâu sắc như Tô Hoài.
5. Di sản văn học lâu dài
Ngoài các tác phẩm dành cho thiếu nhi và viết về miền núi, Tô Hoài còn để lại hàng chục cuốn tiểu thuyết, tập truyện ngắn, hồi ký, bút ký phong phú. Ông từng nhận Giải thưởng Hồ Chí Minh về văn học nghệ thuật – minh chứng cho sự ghi nhận từ độc giả và giới chuyên môn.
Tô Hoài không làm dáng, không gây sốc, nhưng luôn có mặt trong trái tim người đọc qua từng câu chuyện nhỏ. Với ông, viết văn là sống – sống thật, sống sâu, sống lâu. Và nhờ thế, văn của ông vẫn sống mãi cùng bạn đọc nhiều thế hệ.
